Nhận thấy trồng sâm dây mang lại hiệu quả kinh tế cao, chị Y Hlạng, dân tộc Xê Đăng ở làng Pu Tá, xã Măng Ri, huyện Tu Mơ Rông (tỉnh Kon Tum) đã là người đầu tiên mạnh dạn trồng sâm dây. Cũng nhờ loài sâm bò tràn ra đất núi này mà nhiều hộ ở xứ sở sương mù xã Măng Ri thoát nghèo, vươn lên khấm khá...
 |
| Chị Hlạng người tiên mạnh dạn đầu tư trồng sâm dây trên xứ sở sương mù-xã Măng Ri, huyện Tu Mơ Rông, tỉnh Kon Tum. |
Theo đó, Măng Ri là một xã đặc biệt khó khăn của huyện Tu Mơ Rông, 100% người dân đều là người dân tộc Xê Đăng. Nhưng vì có độ cao trên 1.200m, một số nơi cao đến gần 2000m so với mực nước biển, khí hậu mát lạnh quanh năm nên khá thuận lợi cho việc phát triển các loại cây dược liệu, đặc biệt là sâm dây và sâm Ngọc Linh…
Vừa lên đến đỉnh Măng Ri, phóng viên Báo điện tử DANVIET.VN đã được chị Hlạng mời về nhà ăn cơm và uống rượu sâm. “Cô chú lên Măng Ri mùa này là nhất rồi, có thịt chuột, có rượu sâm nữa tha hồ nhâm nhi nhé”, nói rồi chị Hlạng nhanh chóng xuống bếp chuẩn bị đồ ăn thiết đãi khách phương xa.
Mới 4h chiều nhưng Măng Ri đã dần tối, sương xuống phủ kín dần bản làng. Mời khách dùng cơm với vẻ mặt rạng rỡ, chị Hlạng nhớ lại: “Năm 1990 sau khi học xong lớp 9, mình về công tác tại xã Măng Ri làm bên mảng chi hội phụ nữ và phó bí thư chi bộ. Đến năm 1993, làng Pu Tá bị cháy, cuộc sống người dân càng trở nên khó khăn. Sau nhiều lần thuyết phục, dân làng cũng đồng ý theo mình xuống chỗ ở mới....".
Sau khi cả làng đồng ý dời xuống chỗ ở mới, chị Hlạng cùng dân làng dẫn nước suối từ trên núi chảy theo các con kênh tạo thành những ô ruộng bậc thang để giữ nước, giúp bà con canh tác được hai vụ lúa. Từ cuộc sống săn bắt, hái lượm chỉ một thời gian ngắn sau đó người dân làng Pu Tá đã biết trồng lúa và lên rừng thu hái lá dược liệu làm thuốc. Thời điểm ấy, những loại sâm quý như: sâm dây Ngọc Linh, sâm củ Ngọc Linh, ngũ vị tử, hà thủ ô…đã được người dân thu hái sau đó bán về TP.Kon Tum...
Nhận thấy giá trị từ cây sâm dây và không muốn người dân phụ thuộc vào cuộc sống săn bắt hái lượm nên chị Hlạng đã lên rừng đưa loại sâm này về trồng thử nghiệm. Sau khi những vạt sâm dây phát triển tươi tốt chị bắt đầu vận động người dân trong làng “sống chung” với loại sâm này.
Theo đó, năm 2009 chị Hlạng trồng 1ha cây sâm dây. Đến năm 2012, chị thu được 1,5 tạ sâm tươi. Ở đây, sâm tươi được bán với giá từ 70.000 - 100.000 đồng/kg, còn sâm khô tùy từng thời điểm trung bình từ 350.000 - 500.000 đồng/kg.
“Cứ mỗi 1ha trồng sâm dây có thể thu hoạch từ 2,5 - 3 tạ củ sâm tươi. Đất này không trồng cây nào, nuôi con gì bằng trồng cây sâm dây được. Trồng sâm cho nhiều tiền phải cao gấp 4 – 5 lần so với trồng lúa, trồng cà phê mà công chăm sóc lại nhàn hơn. Nhận thấy hiệu quả từ sâm dây nên đến thời điểm hiện tại xã 100% người dân đã biết trồng sâm dây với tổng diện tích khoảng 30ha...”. chị Hlạng tiết lộ với phóng viên Báo điện tử DANVIET.VN.
Từ năm 2012 trở đi, mỗi vụ thu hoạch sâm dây chị Hlạng thu về trên 100 triệu đồng/năm, đây cũng là mức thu nhập cao nhất xã Măng Ri thời ấy. Khi người dân ở xã Măng Ri bắt đầu trồng sâm dây với số lượng lớn thì chị Hlạng lại đứng ra thu mua sâm giúp bà con dân bản. Trong những năm qua, chị Hlạng đã 2 lần vinh dự được Trung ương Mặ trận Tổ quốc Việt Nam và Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen bởi thành tích lao động sản xuất và tấm gương hỗ trợ cộng đồng.
“Cũng nhờ chị Hlạng mà kinh tế gia đình mình khấm khá hơn rất nhiều. Ngày trước vợ chồng mình chỉ biết trồng lúa rẫy, cây mì thôi nhưng từ khi trồng sâm đã có của ăn của để. Hiện nhà mình có khoảng 1ha sâm dây. Không chỉ giúp người dân trong làng trồng, chăm sóc sâm mà chị Hlạng còn giúp dân làng tiêu thụ sâm nữa…”, anh A Ngôm (36 tuổi, trú tại làng Đak Dơn, xã Măng Ri) bộc bạch.
Trao đổi với phóng viên Báo điện tử DANVIET.VN, ông Nguyễn Bá Thành - Chủ tịch xã Măng Ri cho biết: “Nhằm giúp dân phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập trước đây khi di dời làng chị Hlạng đã hướng dẫn người dân trồng lúa, trồng cà phê. Sau khi nhận thấy tiềm năng của cây dược liệu chị thường xuyên tuyên truyền cho phụ nữ xã và giúp dân xây dựng mô hình trồng cây dược liệu, đặc biệt trồng cây sâm dây. Những năm gần đây, khi bà con đã biết trồng và chăm sóc dược liệu chị đã đứng ra thu mua các sản phẩm nông sản, dược liệu cho bà con. Bên cạnh sâm dây, hiện trên địa bàn xã cũng có khoảng 200 hộ dân tự trồng được sâm Ngọc Linh...".
